Пееме
на југоесперанто, јазик што сите го
разбираат, а никој не го признава
Славниот
словенечки бенд Lačni Franz
во Македонија нема настапено уште од
времето на поранешната заедничка држава,
поради распаѓањето на Југославија, по
што и групата се расформира. Пред неколку
години тој најде нова екипа, составена
од млади момци, со кои го воскресна Lačni
Franz. Во новата постава на групата,
покрај водачот, композитор и пејач Зоран
Предин, се и Тине Час на гитара,
Анеј Кочевар на бас-гитара, Лука
Чадеж на перкусии и Боштајн Артичек
на клавијатури. На задоволство на старите
и на новите македонски обожаватели,
составот конечно доаѓа во Скопје.
Концертот ќе се одржи вечерва (22.06.2017), на платото
пред Македонската опера и балет, во
рамките на Скопско лето.
Пред
неколку години настапивте на Оф-фест,
но со друга екипа музичари, со Дамир
Кукурузовиќ. Која е разликата меѓу
тој проект и овој сега?
-
Lačni Franz првпат во
Скопје настапуваше во 1985 г., во домот на
младите 25 Мај, сегашен МКЦ, како
дел од тогашниот нов бран. Нашиот
нареден концерт беше четири-пет години
подоцна на градскиот стадион во Скопје,
по повод Денот на младоста. Потоа
судбината не нѐ донесе во Скопје и многу
работи се променија, Lačni
Franz практично се расформира и сите
од поставата почнаа да работат нешто
друго. Единствено јас останав во музиката.
Пред неколку години старите обожаватели
почнаа да прашуваат дали може повторно
да ги чујат хитовите на бендот и се
направи приказна за повторно обединување.
Во Скопје доаѓаме сосема освежени и
отворени за сѐ. Старата публика ќе може
да ги чуе своите омилени песни, но со
нов и освежен звук, додека, пак, новата
генерација ќе може да ужива во поновите
песни, исто така со силна порака.
Комуникациската вредност на оваа
концертна програма е поголема од порано,
практично скопскиот концерт ќе содржи
т.н. комуникациски клучеви, песни што
сите ги знаат, некои од нив не се наши,
но се одбрани и направени за да можат
на сродните души да им ги отворат
вентилите. Ако порано Lačni
Franz важеше за бенд за сладокусци,
сега сме и бенд за сите други љубопитни,
за сите што сакаат добра музика и знаат
да уживаат во силен електричен рокенрол.
Кој
беше поводот за повторно оформување на
Lačni Franz?
-
Во еден
момент сфатив дека историјата се
повторува, и тоа на многу тажен начин.
Имено, текстовите што беа актуелни во
1980-тите, кога пропаѓаше социјализмот,
сега се повторно актуелни, кога пропаѓа
капитализмот, неолиберализмот и сите
тие турбоработи што нѐ опкружуваат.
Сфатив дека денес младите луѓе почнаа
да ги слушаат моите песни и решив да
пробам да го воскреснам Lačni
Franz.
Најдов четири млади момци способни да
отсвират како што треба. За многу кратко
време ги убедивме
старите обожаватели дека звучиме многу
добро. Текстовите почнав да ги пишувам
на хрватски јазик, а потоа да ги изведувам
на српски или, како што јас го нарекувам
тоа, на југоесперанто. Тоа е јазик што
сите го разбираат, но никој не го признава.
Инаку, на повратничкиот албум намерно
ставивме четири стари песни и шест нови
песни, за да се види дека новите не се
ништо полоши или послаби од старите.
Всушност со ова добивме многу нова
публика, а наедно ја разбудивме старата,
што беше и планот.
Велите
дека текстовите од раниот период на
Lačni Franz одлично
одговараат и на денешната ситуација.
Но, кому му се обраќаат новите, на вашата
или на помладата генерација?
-
На сите, но фокусот е на сродните души.
Има млади луѓе од 60 години, но и млади
од 20 години. За жал, имаме и стари луѓе
што поминале 30 години и не знаат што да
прават сами со себе, тие се заробени во
волшебен триаголник - кревет, фрижидер,
телевизор, каде што го живеат својот
живот. Новите текстови се наменети за
сродните души и за љубопитните луѓе од
сите генерации. Како и претходно,
текстовите се многу критични, полни се
со црн хумор и се обидуваат да испратат
порака за оптимизам, кој одамна исчезна,
особено кај помладите генерации.
Кога
ви беше потешко, во времето кога почнуваше
Lačni Franz, кон крајот на
1970-тите и почетокот на 1980-тите, или сега,
со оваа нова гарнитура музичари и
општеството со ново политичко уредување?
-
Секое време си има свои добри и лоши
страни. Кога си млад ништо не ти е тешко.
Во тоа време најмногу нѐ задушуваше
режимот. Ни ги забрануваа албумите,
концертите, не ни ги пуштаа песните на
радио, нѐ цензурираа, но сето тоа го
преживеавме и се изборивме. Всушност
Lačni
Franz
имаше три фази. Првата, кога нѐ забрануваа
поради името - Lačni
(гладен) и Franz.
Ни велеа дека во Југославија нема гладни
луѓе, додека, пак, за Франз,
со нагласено З
на крајот, ни велеа дека партизаните ги
протераа сите Франзови уште во 1945 година.
Се обидувавме да им објасниме дека сме
гладни за нова музика и наедно сме
обожаватели на големиот композитор
Franz Liszt.
Втората фаза беше игноранцијата, кога
насекаде нѐ забрануваа. Во тоа време,
два месеца пред секој настап требаше
да се испратат текстовите на читање кај
командирот на полицијата, па да се добие
дозвола, која, нормално, речиси никогаш
не ја добивавме. Последната фаза беше
асимилацијата, а тоа се наградите. Значи,
кога режимот не успева да те уништи, тој
те наградува, така се обидува да те
дискредитира. Но, и покрај тоа, јас се
гордеам со тие награди. Седум
секретари на СКОЈ
беше голема награда и сум во одлично
друштво што го има добиено ова признание.
Денес имаме нови проблеми. Како прво,
никој не му верува на стар бенд кога тој
ќе се разбуди и сите велат дека ни снемало
пари па затоа се реоформуваме. Но кога
ќе излеземе на бина, јасно се гледа дека
ние сме стари волци, кои сѐ уште знаат
и сакаат да свират вистински и бунтовнички
рокенрол.
Имаат
ли потенцијал денешните музичари да го
направат тоа што го направи вашата
генерација?
-
Страшно е што денес музичката порака
не е толку силна како порано. Ако панк-
пораките од крајот на 1970-тите го менуваа
светот, денес тоа се некои нови медиуми,
како на пример WikiLeaks,
а Julian
Assange стана
Malcolm
McLaren
на новото време. Но, во секој случај, има
надеж кај новите генерации бендови, на
кои исто како и нам, ќе им биде тешко да
испливаат на површината.
