Saturday, December 5, 2015

INTERVIEW: Laibach

 Објавено во „Нова Македонија“ на 05.12.2015

  




Секој уметнички јавен настап
е политички



Laibach е една од највлијателните групи од југословенските простори, која на почетокот на 1980-тите години стана гордост на бунтовните и прогресивни луѓе во регионов и пошироко, а остана запаметена како прототип за голем број бендови, меѓу кои и славните Германци Rammstein. По 35-годишна кариера, и покрај светскиот успех, Laibach успева да стои настрана од секаква поп-одредница и до ден-денес е верен претставник на музичката авангарда. Тие важат за едни од најгенијалните индустријал-уметници на сите времиња, кои воведоа нов пристап кон музиката. Нивната музика и идеи ги поставија корените на она што денес се смета за милитаристички индустријал, со извонредни дела што важат за силна критика на механизираноста и оркестрираноста. Стилот на Laibach е, пред сè, критикувачки уметнички перформанс, кој постојано посочува кон уметноста што станува алатка на тоталитаризмот и си поигрува со крајните граници на естетиката на фетишизмот и милитаристичката моќ. Уште од самите почетоци нивниот уметнички израз е разобличување на естетската блискост и речиси идентичност на непомирливите идеологии како комунизмот и фашизмот.
По подолга пауза, Laibach лани, со објавувањето на песната и спотот Whistleblowers, конечно се појави повторно на музичката сцена и го најави новиот албум Spectre, со кој уште еднаш се издигна во новосоздаден, но појасен и сигурен формат. Албумот беше оквалификуван како нивно најреално и полнокрвно дело што прави голем, речиси опасен чекор напред. На овој албум групата, која никогаш јасно не се дефинира себеси политички, но, сепак, постојано ја анализира политиката преку своето дело, доаѓа политички ангажирана како никогаш порано. Spectre буквално звучи како политички манифест во поетска форма, а насловите и текстовите не може да бидат подиректни.


На 7 декември ќе свирите во Скопје на фестивалот Таксират, на кој досега сте настапувале во 2001 и во 2007 година, а во 2012 година имавте и концерт заедно со нашите Мизар. Сметате ли дека Македонија е подготвена да го пречека новото сениште на Laibach?
- Не знаеме дали Македонија е подготвена за новото сениште, но од друга страна знаеме дека тука има многу добра музика и затоа се надеваме дека луѓето се подготвени повторно да го слушнат Laibach. За нас е голема чест и задоволство што сме повторно поканети да свириме пред македонската публика.

Што ќе понудите овој пат, дали тоа ќе биде само промоција на албумот Spectre или ќе има и песни од претходните?
- Ова не е солистички концерт, туку настап во рамките на фестивал, така што во програмата ќе бидат вклучени песни од повеќе албуми на Laibach, објавени во различни периоди од нашата кариера, но секако, акцентот ќе биде ставен на песните од последниот албум Spectre.


Кои се сличностите и разликите меѓу Spectre и Neue Slowenische Kunst?
- Нова словенечка уметност (Neue Slowenische Kunst) беше неформална герилска уметничка организација што се создаде околу Laibach во 1984 година и постоеше сè до 1992 година, кога делумно прерасна во држава NSK. Spectre е името на нашиот нов албум, а исто така и името на националната партија на поддржувачи, основана во 2014 година.

Вашите стихови секогаш биле политички двосмислени, но овој пат сте многу подиректни. Која е политичката, а која е музичката порака на Spectre?
- Политиката е насекаде и секој уметнички јавен настап во исто време е и политички. Свесни сме за моќта на политиката, па затоа го анализираме нејзиниот јазик во однос на културата. Целата уметност е подложна на политичка манипулација, освен онаа што го говори истиот јазик како оваа манипулација. На музички план, Laibach измислува милитантен класицистички израз во рамките на жанрот поп-индустријал, но исто така може да биде и повеќе од тоа. Spectre се занимава со политиката и со креирањето на политичката свест. Во последно време во Европа и во светот доаѓа до силно преиспитување на политичката свест. На луѓето им е смачено од постојниот естаблишмент и сакаат да бидат поконкретно вклучени во креирањето на политичките одлуки. Додека го создававме албумот, бевме под директно влијание на овие и на другите настани што се случија во последните неколку години, како што се економскиот колапс и општествените политички немири, но и од катастрофалната состојба на музичката индустрија и поп-културата воопшто.

Во песната Eurovision има стих Europe is falling apart (Европа се распаѓа). Имајќи ги предвид актуелната политичко-економска состојба и постојаната закана од терористички напади, мислите ли дека Европа и Европската Унија конечно ќе се распаднат и оти Источниот блок повторно ќе го заземе своето геополитичко место во ЕУ?
- Овој стих се однесува исклучиво на бесконечното распаѓање на Европа. Таа постојано се распаѓа, но се чини дека ова распаѓање е всушност начинот на кој Европа се конституира себеси. Секојпат кога ќе се обиде да се преоформи, таа потфрла уште подобро. И покрај катастрофалното и крваво европско минато, ние сме доволно фетишисти за да веруваме во европската идеја. Она што реално ни е потребно е Европа од Атлантикот до Пацификот, се разбира, вклучувајќи го и Источниот блок. Друга алтернатива, освен силна Европа, веројатно не постои за европските и за афроазиските нации. Но на Европа денес, пред сè, ѝ е потребна вистинска културна, економска и општествена револуција. Вистинска утопија е тоа што целите на општествената правда, финансиската стабилност и економската одржливост можат да се остварат во рамките на капиталистичкиот систем. На крајот на краиштата, вистинските причини за човечката мизерија не се предизвикани од корумпираноста на неколку стотици политичари или алчноста на неколку илјади банкари, туку од структурната динамика што овозможува и наградува такво однесување на прво место. Денешната криза не може да се реши со регулатива или со козметичка хирургија од каков и да е тип. Може да се реши само со трансформација во комплетно друг систем. Искрено се надеваме дека идејата за обединета Европа може да се спаси. Но не студената Европа на бриселската политичка технократија и банкарскиот сектор, кои оперираат врз основа на диктатот на неолибералната догма, туку новополитизирана Европа, базирана на заеднички проект на еманципација. Европската Унија мора да ја најде вистинската рамнотежа меѓу дебатата и консензусот за генералната визија. Таа визија мора да пробие во сите аспекти на општеството. Без ваква визија, Европа не може да очекува подем, туку напротив, може да очекува пад. И тогаш Европејците ќе треба да имигрираат во Африка, Азија, Блискиот Исток...
 
Промотивната турнеја на Spectre опфати и повеќе концерти во Америка. Колку Америка беше подготвена да ги прифати вашето толкување и визија за Европа?
- Американците се родени подготвени, но ние не им попувавме многу за Европа. Едноставно, ја приспособивме програмата и ја направивме порелевантна за нив. 


По Америка бевте и во Северна Кореја и тој настан силно одекна низ светот. Која е, според вас, поврзаноста на демократскиот/либерален капитализам и на тоталитаристичкиот комунизам?
- Тие се како близнаци, како двете страни на паричката. Едната не може да постои без другата и се многу послични отколку што се чини. Во двата система моќта е само симболично во рацете на народот. Во реалноста двата система ги води еден отсто од владејачката класа. Двата система исто така (помалку или повеќе) успешно создаваат илузија на слобода. Северна Кореја всушност може да постои бидејќи тоа е во интерес на двете суперсили - Кина и САД. Ваквата Северна Кореја подобро им служи на интересите на Америка, бидејќи може да се искористи како изговор за силното воено присуство на САД во регионот, се разбира најмногу за да ја контролираат Кина. И на Кина ѝ одговара да има тампон-зона меѓу себе и американските трупи во Јужна Кореја.
 
Во времето кога беше основан Laibach британските медиуми ве опишаа како најопасниот бенд на светот. Дали тие тогаш беа уплашени од вистината и дали мислите дека сè уште сте толку опасни?
- Никогаш не сме се гледале себеси како опасни за никого, освен можеби за самите себеси. Можеби за Британците сме опасни, бидејќи не можат да сфатат кои сме и што сме, и тоа е причината зошто нè прогласуваат за опасни. Вистината е дека отсекогаш сме биле малку субверзивни и сè уште сме, но тоа е само во нашата природа.


Во времето кога го основавте уметничкото движење Neue Slowenische Kunst, во Македонија се појави Македонска стрељба, предводена од групите Мизар, Архангел... Како од денешна дистанца гледате на овие две движења и колку тие беа значајни за развојот на авангардната музичка сцена во тогашна Југославија?
- Движењата се во основа интересни и честопати инспиративни за луѓето што се дел од нив, а исто така и за другите. Но би требало да им оставиме на историчарите да ги измерат и да ги проценат овие движења. Ние не можеме и не смееме и да бидеме толку претенциозни да го правиме тоа наместо нив. На крајот на краиштата, ние сè уште сме во движење.


Monday, November 23, 2015

INTERVIEW: David Coverdale (Whitesnake)

Објавено во „Нова Македонија“ на 13.11.2015






Четириесет години гордо го веам
знамето на рокенролот




Заштитниот знак на Whitesnake, пејачот David Coverdale, е една од оние личности што успеаја да направат неверојатна кариера со својата препознатлива и неверојатна вокална интерпретација. Својот занает го испече во Deep Purple, каде што членуваше три години. Денес тој сѐ уште им оддава почит и ги респектира своите некогашни колеги и музичари, од кои научи многу работи. Иако Whitesnake сам по себе е музички бренд, сепак последниот албум е посветен на Deep Purple. Станува збор за официјално издание на Whitesnake, каде што се преснимени песните што Coverdale своевремено ги отпеа во Deep Purple. Во пресрет на претстојниот концерт, тој одговори на неколку прашања за Нова Македонија, во кои ја опиша поврзаноста на двете групи во кои членуваше.


На 25 ноември Whitesnake вторпат ќе настапи во Скопје. Се сеќавате ли на вашиот прв концерт во Македонија, во 2006 година, и кои се вашите впечатоци од тој концерт?
- Секако дека се сеќавам, тоа беше одличен концерт, кој се одржуваше на некој отворен простор. За разлика од тогаш, овој пат ќе свириме во затворен простор, во спортска сала во која се одржуваат и други концерти. Ви ветувам дека на 25 ноември ќе направиме одлична забава и сите заедно ќе уживаме.

Пред половина година го објавивте The Purple Album, кој го промовирате на оваа турнеја. Зошто направивте албум посветен токму на Deep Purple?
- Тоа е всушност повеќеслојна и сложена работа, но пред сѐ тоа беше иницирано од една трагедија. Во 2012-та го загубивме John Lord, кој беше прекрасен човек со неверојатен карактер и со голем шарм. Тој беше мој ментор, но не само музички туку и животен гуру. Во 2012 година добив повик од еден мој пријател дека на John му бил дијагностициран рак, но тој исто така рече дека John нема да се предаде туку и понатаму ќе се бори. Но, и покрај тоа, Лорд не можеше да ја победи болеста. Таа трагедија нѐ погоди сите, но мене ми овозможи по триесет години повторно да отворам дијалог со Ritchie Blackmore.

Како реагираа членовите на Deep Purple, вклучувајќи го и гитаристот Ritchie Blackmore, и членовите на Whitesnake на идејата да направите албум посветен на вашиот претходен бенд?
- Откако искомуницирав со Ritchie Blackmore, тој ми рече да разговарам со неговиот менаџер Carol. Тој ме праша дали можам да чувам тајна, а јас му реков: „Секако дека не. Јас сум пејач и тајните ги споделувам со светот“. Тоа беше периодот кога разговаравме за правење заеднички проект под името Purple или Blackmore-Coverdale, слично како проектот што го направив со Jimmy Page во 1991 година. Секако дека мојата прва љубов е Whitesnake, но повторната комуникација и респект кон Ritchie ја отворија можноста за реализирање на проектот The Purple album. Јас и во текот на летото во 2013 година продолжив да контактирам со Carol за да му дадам до знаење дека ќе ја почитувам неговата желба и нема да зборувам наоколу за идејата. Единствено со Doug Aldrich дискутирав за време на турнејата во 2013 година. Тој многу ме охрабри во мојата намера да го реализирам проектот. Што се однесува до другите членови од Whitesnake, тие немаа никакви забелешки, затоа што сите тие во почетокот на своите кариери биле инспирирани од Deep Purple, и беа многу позитивно расположени во текот на снимањето на албумот. На Ritchie Blackmore, Glenn Hughes и на Ian Paice им посакувам голем успех, но, на крајот на краиштата, никој не знае што носи иднината...

Колку членувањето во Deep Purple ви помогна вам како пејач да можете подoцна Whitesnake да го издигнете на толку високо ниво?
- Во тие три години, колку што бев пејач на Deep Purple, јас многу научив од другите музичари што долги години претходно заедно свиреа и снимаа албуми. Од Ritchie Blackmore научив како се прави структура на рок-песна, додека пак од John Lord ги научив шармот и начинот како се бруси дијамант, што ми помогна да станам тоа што сум денес. Всушност, во текот на годините поминати во Deep Purple јас постојано учев, од првиот до последниот ден.


Од пред една година Joel Hoekstra е новиот гитарист на Whitesnake. Како неговите можности и квалитети придонесоа да се подобри звукот на бендот и како тој се најде во приказната на Whitesnake?
- Joel Hoekstra првпат го слушнав кога тој и неговиот бенд ни беа предгрупа на еден наш концерт во Аризона. Јас бев многу импресиониран од него како музичар и како инструменталист. Joel ми го препорача еден пријател што работи во музичката индустрија и мислам дека тој беше прв што храбро влезе во оваа борба. Тогаш не ми се брзаше, бидејќи бев зафатен со еден проект, па не му одговорив толку брзо колку што требаше да му одговорам, но потоа приказната се разви на прекрасен начин. Joel Hoekstra е вистинско богатство, и како личност и како музичар. Тој е музички џин, совршено физички подготвен, одличен човек и одличен свирач.




Како денес гледате на hard rock како музички жанр, затоа што се појавуваат сѐ поголем број групи што ја следат оваа музичка линија? Се сметаш ли за еден од музичките револуционери?
- Можам да кажам дека во мојата 40-годишна кариера јас пишувам и снимам блуз, соул, хеви-рок, постојано веејќи го знамето на рокенролот. Секако дека имало и добри и лоши моменти, но токму поради тоа сум горд и задоволен од мојата кариера.


На светската музичка сцена сте повеќе од 40 години, но се чини дека сѐ уште имате енергија како пред четири децении. Што е тоа што ве мотивира и ден-денес?

- Мојата моментална амбиција е актуелнава турнеја на која се промовира The Purple Album. Не е чудно ако таа трае многу подолго отколку која било друга што досега сме ја направиле.


Friday, November 20, 2015

ИНТЕРВЈУ: Миле Кекин (Hladno Pivo)

Објавено во „Екран“ на 22.11.2001






Ладно пиво, лете-зиме




Го имавме таксиратот пред Таксират 1+2 да направиме еден кус муабет со пејачот на хрватската панк дружина Hladno Pivo, Миле Кекин, онака од нога, на екс...


Нели ви беше страв да дојдете во Македонија, знаејчи дека тука е (н)и војна (н)и мир?
- Кај нас во Хрватска пред десетина години ситуацијата беше слична, па бендовите од странство не сакаа да доаѓаат. Што се однесува до нас, ние имавме разбирање тукашнава состојба, дури имавме и некое искуство, а кога слушнавме кој сè ќе свири, дека ќе дојдат LaibachThe Young Gods, нам ни беше глупаво да изигруваме некои плашливи момци. Освен тоа многу добро сме информирани за состојбата, а деновиве кога шетавме низ градот немав чувство дека некој ме гледа низ нишан, или, не дај боже, да ме убие.


Каква е состојбата на хрватската рок-сцена? Дали денс-сцената го презема приматот или рокеритене се даваат така лесно?
- Од хрватската рок-сцена остана многу малку како резултат од сеопштото поселанчување на сите градови. Мислам дека тоа се случи во сите останати градови од некогашната Југа. Таа урбана сцеа која се формираше токму таму, во градовите, се распадна, и побарувачката за рокенролот во Хрватска е сè помала, затоа што беснеат народњаци, забавњаци, и што уште не, што се надевам, дека тоа се случува и во остатокот на бивша Југославија. Значи, ситуацијата на рокенролот е многу тешка. Во суштина, рокенролот е многу луксузен производ затоа што требаат многу повеќе пари. За да направиш рокенрол концерт, ти требаат четворица-петмина луѓе, инсрументи, озвучување итн, а за концерт на народна музика потребна ти е матрица и една певаљка која скока по столови и маси, што значи дека рокенролот во принцип е дефицит.

Што се однесува до старите волци Prljavo kazalište, Parni Valjak, Psihomodo Pop, Film, и овие новите, каква е соработката меѓу нив, дали се согласувате, си помагате или се колете?
- Знаеш што, нашите патишта ретко се вкрстуваат, ретко кога ние свириме заедно. Повеќето од нив се во некои големи концертни сали, со многу публика, а нивните концерти ги покриваат големи спонзори. Што се однесува до нас, ние сме во комбинација на комби возила, некои мали клубови, а ако организираме поголемиот дел го финансираме сами.


Дали мислите дека некогаш ќе ја достигнете нивната слава?
- Да, апсолутно. Мислам дека Hladno Pivo е на најдобар пат. Со последниот албум Pobjeda, дефинитвно стануваме бенд кој веќе не е панк бенд за некој потесен круг луѓе затоа што нашите песни лесно влегуваат во уво. Сега за нас знаат сè повеќе луѓе. Имавме два многу успешни концерти во Србија кои беа преполни со публика. Морам да признаам дека се шириме како бенд. Тоа го покажува и тиражот, имаме сè повеќе и повеќе наши фанови, не само во Хрватска, туку и низ сите географски широчини и должини од бившите југословенски простори.

Втор пат настапувате пред македонската публика. Со кој материјал ќе се претставите, со новиот или со некои од постарите?
- Кога бевме првиот пат во Скопје немавме дувачка секција, сега имаме нов член во групата кој свири на труба, па ќе отвириме неколку песни од новиот материјал каде што има повеќе труба, кој е некаква комбинација меѓу ска и панк што мислам дека е малку помодерен звук. Сепак, ќе има и нешто од постариот материјал што сме го свиреле тука во Скопје. Иако нашиот настап на Таксират 1+2 ќе биде триесетина минути, мислам дека ќе направиме одлична свирка и одлична забава за секој што ќе дојде да нè слуша.

И за крај, што пие Hladno Pivo во зима, ладно пиво или топол чај?
- Ха, ха, ха... Па види, ни сите ненако сме навикнати на пиво. Не знам дали тоа е дел од нашиот имиџ или не. Пивото е пијалок кој најмногу ни годи, и во зима и во лето.

Tuesday, August 18, 2015

ИНТЕРВЈУ: Методија Атанасовски (Point Blank)

Објавено во „Нова Македонија“ на 14.08.2015






Нека блеска сè што е создадено
со крв и со пот

 

Групата Point Blank се појави уште во 2000 година и во првите години беше доста активна. Настапуваше на многу фестивали и одржуваше клупски свирки. Концертната активност на бендот беше повеќе насочена надвор од границите на Македонија, поточно кон Романија, каде што имаа повеќе гостувања. Таму свиреа со големи светски имиња од калибарот на Korn, Clawfinger, Deftones и секогаш беа одлично прифатени. Но по неколкугодишно активно свирење, бендот влезе во фаза на мирување, за да се активира сега повторно. Своето враќање го најави на Д Фестивал во Дојран, по што момците заминаа за Букурешт, каде што повторно застанаа на иста сцена со своите стари пријатели и познаници Korn.
Членовите на бендот, пејачот Дамјан Митевски, гитаристите Методија Атанасовски и Благоја Гигов, басистот Димитри Тричковски и тапанарот Владимир Митревски, најавуваат нов албум и турнеја.


Зошто толку долга пауза и зошто решивте повторно да се вратите на сцената?
- Кога се во прашање условите со кои се располага во еден психополитички затворен мал свет, кој, каков и да е, си го почитуваме и му дозволуваме да нè одгледува, понекогаш, една апстиненција е неопходна, без оглед на должината на периодот, за да се сфати што треба да правиш со себе, со бендот, со животот, со албумот... Но топката треба да остане на бината таму каде што ѝ е местото, зашто тогаш отпаѓа сè што се случува наоколу, а музиката е музика.

Како ве прифати публиката на свирката во Дојран, пред сè, онаа постарата, која ве знае од порано, а наедно и помладата, која можеби првпат ве гледа и ве слуша на концерт?
- Публиката не би ја двоеле иако има разлика, но секогаш ќе има нови бендови, стари бендови, нова публика, стара публика. Сите заедно дошле на локација - пред бина. Веруваме дека го добиле она за кое дошле, односно многу енергија и време искористено за добра забава. Генерално, во Македонија има огромна фестивалска дупка, ѝ недостигаат фестивали и настани како во Дојран, во кои ние, домашните авторски бендови, даваме сè од себе за да ја освоиме и да ѝ се поклониме на публиката, особено помладата, за која сметам дека е отклонета од кафеанскиот шунд и со доста изострен слух за квалитет. Старата публика е нешто што нè врати во колосек и е сведок за постоењето на Point Blank. Всушност, ние постоиме за нашата публика.


По Дојран заминавте за Букурешт, Романија, каде што свиревте на иста сцена со Korn. Вие и претходно сте настапувале на иста сцена со нив. Што значи тоа за вас како бенд да се настапува со вакви големи имиња?
- Бината што првпат ја делевме со светски познатиот Korn ни даде огромен и сериозен поттик за работа и еден процент што ги прави претходните 99 да бидат 100, дека вреди да се вложи енергија во бенд, кој не може при толку труд, да остане невреднуван. На истата бина пред неколку години настапивме како поддршка на Deftones. Таму ни публиката ни организаторот не прашува дали си дошол од работа или од каде ти се парите за гитарите или дали шефот ти викал нешто од сабајле. Ти си таму да ја наполниш бината со своето и да ја дигнеш публиката во воздух, зашто на две недели се менуваат светски имиња и романската публика не знае за немање рок-концерти.

Како реагираа Романците на еден македонски бенд и како вие го доживеавте овој концерт? Колку сте задоволни од настапот и од фестивалот?
- Штета што дискусијава не би ја разбрале Романците поради јазикот, затоа што тоа е една огромна преобјективна толпа пред која вреди да се поклониш 1.000 пати. Публиката беше таму за Korn, но од самиот почеток до крајот на шоуто арената беше полна и расположена за сите бендови, вклучувајќи нè и нас. Што се однесува на организацијата, сè беше на високопрофесионално ниво, испочитуван тајминг, со милиметарски точна организација.

Како дојде до тоа да настапувате во Букурешт со нив?
- За сè е виновен Васил Ѓуровски-Васо. Тој реши да го менаџира Point Blank и како професионален букинг-агент ни ја покажа патеката што денес ја газиме. Што се однесува на претходните настапи, клупски и фестивалски, ние имаме повеќе во Романија отколку во Македонија. Сме настапувале на фестивалот Stuf Stock во Констанца, потоа со групата Clawfinger во Темишвар, со Deftones во Букурешт, како и многу клупски настапи.


Дали планирате да продолжите со бендот, албум, самостоен концерт, турнеја, спотови...?
- Конкретен краен рок нема, но се подготвува нов материјал, септемвриски концерт, спот или спотови и снимки од настапи. Турнеја најверојатно ќе има откако ќе биде објавен новиот албум.

Свирите еден специфичен стил на музика, а во Македонија ретко има бендови што се слични на вас и според стилот и според квалитетот. Мислите ли дека можете да го вратите тврдиот звук на домашната рок-сцена?
- Искрено, ако Point Blank е фактор за враќање на старата добра хеви-искра, тогаш нека гори сè што е нус, а нека блеска сè што е создадено со крв и со пот. Стилот што го свириме е нешто во што сме многу комотни, навреме нè затекна и нè направи Point Blank.


Friday, April 24, 2015

ИНТЕРВЈУ: Митко Гаштаровски - Пикисипи (САФ)

Објавено во „Нова Македонија“ на 24.04.2015 
 
 
 
Ќе ги задоволиме критериумите на сите
што беа дел од приказната




Иако одамна се музички пензионирани, Смилен Димитров, Гоце Трпков и Митко Гаштаровски, познат како Пикисипи, по подолго време повторно ќе настапат заедно пред домашната публика, а средбата е закажана за вечерва, во петтата хала од Скопскиот саем. 


Смилен, Гоце и Пикисипи од хипхоп-триото САФ во домашната музичка сцена важат за родоначалници на македонската хип-хоп и рап-култура и, заедно со своите малку постари колеги од Чиста околина, во која членуваше и Пикисипи, го трасираа патот на една подземна и наедно урбана култура. Со само еден албум САФ се издигна на највисокото музичко место во државава, оставајќи ги во наследство своите стихови „Хипхоп дами и господа“ и „Раце горе за вистински рапери“, кои станаа синоним за групата. Годинава се навршуваат 15 години од објавувањето на албумот Сафизам, кој ги помести границите не само во Македонија туку и на целиот Балкан.

Зошто решивте да правите концерт токму сега, имајќи предвид дека веќе подолго време ве нема на сцената како САФ, а наедно двајца од вас подолг период живеат надвор од државава?
- Јас сум човек што ги забележува битните датуми од мојата кариера, со што практично правам една ретроспектива на мојот живот. Се сетив дека оваа година се навршуваат 15 години од објавувањето на Сафизам и дека е одличен момент да направиме еден осврт на тоа што сме го правеле некогаш. Бев изненаден што моите другари и партнери од САФ веднаш ја прифатија идејата. Едноставно сакавме да направиме една мала приватна забава со која ќе го одбележиме датумот. Решивме тоа да биде Младинскиот Кулитурен Центар, затоа што тоа место за нас има посебен шмек, затоа што таму сме израснале и САФ е многу поврзан со МКЦ. Но бевме изненадени колку публика беше заинтересирана за концертот, па затоа моравме да го преместиме на Скопскиот саем. Со тоа мислам дека ќе ги задоволиме сите вкусови и критериуми на генерациите што беа дел од приказната на САФ, кој, пак, влијаеше за развојот на новата и помлада генерација македонски рапери и хопхопери.

Дали концертот ќе биде само една ретроспектива на САФ или ќе биде најава за ваше враќање на сцената?
- Ова е одбележување на 15-годишнината од објавувањето на нашиот албум Сафизам. На концертот ќе има и повеќе гости, кои ќе ја збогатат атмосферата. Иако ние сме првите пензионирани рапери во Македонија, лично сум многу пријатно изненаден од целата оваа ситуација околу концертот и од големиот интерес што се појави кај публиката. Се надевам дека овој настан ќе иницира некои нови моменти за понатамошна креација, односно нови песни или албум.

Значи ли тоа дека наскоро може да очекуваме нов албум на САФ?
- Најпрво треба да помине концертот, да ги сумираме импресиите и да видиме што ќе правиме понатаму. Инаку, пред да заминам за Прага, ние веќе го подготвувавме новиот албум, кој имаше работен наслов Сафир. Тоа беше моментот кога јас и Гоце одлучивме да продолжиме како дуо, без Смилен, кој во тоа време веќе живееше во Данска. Но бидејќи по кратко време и јас заминав од Македонија, отидов во Прага, каде што живеев повеќе години, и таа дуо-комбинација и албумот останаа во некаква работна верзија.


Поминаа точно 15 години откако го промовиравте Сафизам, кој многумина го сметаат за култно и многу значајно издание за македонската хипхоп-сцена. Како вие како автори гледате од оваа дистанца на ова издание?
- Можеби ќе звучи претенциозно, но ние знаевме дека албумот ќе биде добар, затоа што во тоа време хипхопот во Македонија немаше некакви претензии да стане многу популарен. Јас лично верувам во САФ и во тоа што го правевме, затоа што ние во бендот сме биле многу искрени еден кон друг, но исто така бевме искрени и со публиката. Ние толку многу се трудевме да направиме нешто што е квалитетно и што може од продукциска страна да стои рамо до рамо со тоа што нè инспирирало, со изведувачите и музиката што доаѓа од Големото јаболко. Едноставно Сафизам е еден вид рефлексија на тоа што се нарекува американска хипхоп-фреквенција, која ние сме ја прифатиле, обработиле и сме ја приспособиле за овдешни услови, со овдешни проблеми. Инаку, во 1998 година, светската издавачка куќа Polygram требаше да отвори своја подружница на Балканот. Ние добивме понуда и потпишавме преддоговор за издавање на албумот под нивната етикета, што доволно кажува за квалитетот на албумот. Но, за жал, поради воените дејства во Косово и во Србија, во 1999 година, Polygram се повлече од Балканот, така што албумот остана во фиока. Две години подоцна со помош на одредени организации, пријатели и грантови успеавме да го објавиме, кој сега по 15 години се смета за култно издание.

Friday, April 3, 2015

ALBUM REVIEW: To Unknown - Skyrise

Објавено во „Нова Македонија“ на 03.04.2015





Патот кон непознатото е
неконвенционално решение за промена



Ретки се музичарите што можат квалитетно да пловат низ различните правци, а да се дрзнеш да правиш музика што е сосема различна е навистина храбар потег. Таков е случајот со построк-квартетот Skyrise, чии членови се дел од пошироката постава на реге-составот Conquering Lion. Деби-изданието на Skyrise, наречено едноставно To Unknown, е доказ дека креативноста доаѓа од срцето, а не од мозокот, што всушност е и едно од оние непишани правила без оглед за каков вид уметност станува збор.
Skyrise со својот албум To Unknown ја претставува новата македонска рок-надеж, која со сигурни чекори гази напред, рушејќи ги стереотипните бариери за тоа како се прави музика и како тоа треба да звучи. Слично како и нивните генерациски колеги, Foolish Green, кои пред две години го објавија албумот Escape, така и Skyrise со своето деби-издание нудат модерен гитарски звук, каде што се чувствуваат примеси од новото време.



ИЗВЕДУВАЧ: Skyrise

АЛБУМ: To Unknown
 
БРОЈ НА ПЕСНИ: 9

ВРЕМЕТРАЕЊЕ: 40 минути

ЖАНР: меланхоличен построк

ПРОДУЦЕНТ: Гоце Симоноски

ИЗДАВАЧ: Password Production
 
ДАТУМ НА ОБЈАВУВАЊЕ: 12.12.2014

ОЦЕНКА: 4


Атмосферата на To Unknown е лежерна, но од друга страна многу моќна. Токму таквата комбинација дава реална слика на начинот на живот и на начинот на размислување на музичарите, кои преку музиката посегнуваат по неконвенционалните решенија за промена. Психоделичните звуци и мрачната атмосфера, што умешно се кријат за здравите гитарски делници, се уште еден доказ дека Skyrise е бенд што работи според моменталните чувства, а не според некои наметнати правила. Сликата на To Unknown ја комплетира и силната лирика, која, за жал, е на англиски јазик. Доволно е да се споменат насловите на песните, како We Never Say Goodbye, The Fight или The Day You Were Right, за да се разбере дека тука не станува збор за некаков розов сон, туку за тешка борба.
Сè на сè, To Unknown, исто како и Escape, е најава за она што треба во иднина да се работи на ова поднебје, иако можеби некому ова нема да му се допаѓа затоа што има искрена и храбра порака.


Monday, March 23, 2015

ИНТЕРВЈУ: Влатко Стефановски

Објавено во „Нова Македонија“ на 21.03.2015




Не сум чувар на традицијата,
мојата работа ја надминува таа должност



Влатко Стефановски, кој повеќе од 40 години трага по нови музички изрази, вечерва пред македонската публика ќе го промовира проектот Fire & Ice, кој претставува сплет на музички традиции, претставени преку гитарско-симфониската призма. На овие два концерта во Домот на АРМ, Стефановски ќе биде придружуван од камерниот гудачки оркестар на Словенечката филхармонија, како и од саксофонистот Васко Атанасовски, кој е еден од најпознатите креативни и разновидни словенечки композитори и музичари. Овие двајца страсни музички композитори создадоа возвишени дела полни со енергичност, а нивните инструменталистички импровизации ја оставаат публиката без здив.


На двата саботни концерта во Домот на АРМ, пред домашната публика ќе го претставиш твојот нов проект Fire & Ice. Од каде потекна идејата за ова и може ли накратко да опишеш за каков проект всушност станува збор?
- Проектот Fire & Ice не е нов. Првите настапи со таа екипа ги имав пред крајот на 2012 година во Љубљана, по што следуваа настапи на фестивалот Лент во Марибор, потоа на фестивалот Љубљана, кој се одржа минатото лето, како и ланскиот концерт во Сава центар во Белград. Фајр енд ајс всушност е уште една од моите музички авантури, но овој пат ја вкрстувам гитарата со саксофон, со флаутата и со гудачкиот ансамбл, што дава еден доста раскошен звук.

И претходно си имал искуство со филхармониски оркестри, но по што ќе се разликува овој проект во однос на претходните, поточно во однос на Balkan Fever, кој беше претставен во рамките на Скопскиот џез фестивал во 2013 година?
- Овој проект во голема мера се разликува од Balkan Fever затоа што самата концепција е поинаква. Ова е камерен оркестар, со сосема други музичари, а и аранжманите на песните се различни и се направени за оваа намена.

Покрај филхармониската „поддршка“, јасно е дека во преден план ќе бидете ти и твојата гитара. Колку твојот специфичен начин на свирење и твоите композиции можат да го однесат македонскиот музички бит на повисоко ниво?
- Верувам дека на концертите во Домот на АРМ ќе создадеме атмосфера за духовна левитација. Работиме напорно на сите подготовки за да се случи такво нешто. Во тие моменти мене најважна ми е концентрацијата на духот и на телото.


На концертите ќе бидат изведени твои авторски песни, но, како што спомена на прес-конференцијата, ќе има и песни од словенечкиот фолклор. Каква е конкретната поврзаноста на македонскиот и словенечкиот фолклор во овој проект?
- Да бев вешт со зборови, веројатно ќе бев писател. Музиката почнува кога зборовите ќе се исцрпат. Инаку, на концертите ќе има од сè по малку, а верувам дека најмногу ќе има размена на енергија. Конкретна поврзаност меѓу двете традиции нема, но барањето заеднички именител и градење мостови меѓу различните култури е наша задача и мисија. Можеби тоа звучи патетично, но уметниците мораат да ги градат, без разлика дали некој се потсмева или гледа сеир.

Им беше ли тешко на словенечките музичари да ги совладаат нашите македонски неправилни ритми?
- Искрено, не почувствував дека им е тешко, туку напротив, со голема леснотија ги свират сите неправилни ритми што се својствени за нас. Тие се сериозни професионалци, а Македонија и не е толку далеку од Словенија, и затоа нашата музика и ритми им се познати.

Колку ти, како еден од ретките чувари на македонскиот фолклор, со тоа што правиш авторски песни и во тој манир, гледаш на развојот и воопшто на промоцијата на македонската песна?
- Не би сакал да сум само чувар на традицијата, верувам дека мојата работа ја надминува таа должност. Јас сум и композитор и, ако сакате, и творец на традиција. Сè што е добро, а што сум го потпишал, веќе е традиција. На новите генерации им останува да го вреднуваат или да го обезвреднат тоа што го правам денес.

На концертот во Белград во Сава-центар ја свиреше пенсата Rock me, baby од B.B King, и тоа на неговата гитара Lucille. И претходно имаше искуство со блузот, со албумот Thunder from the Blue Sky, каде што гостин ти е славниот гитарист Jan Akkerman. Колку блузот кај тебе навистина буди искрени емоции, затоа што речиси цел живот го посвети на музика што се заснова на македонската традиција?
- Израснав на блузот и на рок-музиката, така што воопшто не е чудно што свирам и такви песни. Инаку, блузот го барам во сè што работам, но не како правец туку како емоција. Ако ја нема таа емоција, тогаш нешто недостига.

Во твојата кариера си соработувал со голем број музичари, но какви квалитети треба да поседуваат и кои критериуми мораат да ги задоволат?
- Пред сè треба да се со сличен сензибилитет, да имаат изведувачка вештина, да бидат добро подготвени и, секако, да имаат музичка култура. За секој музичар е важно да е добро поткован, да има слушано сè и сешто, односно да има широк музички спектар. Не можеш да си писател ако не си прочитал цели библиотеки книги, а истото тоа важи и за нас музичарите.

Колку денес е лесно или тешко да се направи нешто ново со гитарата ако се имаат предвид нејзината богата историја и бројот на музичари на кои таа им е основен инструмент?
- Милиони луѓе во светот свират на гитара и мошне е тешко да се наметнеш со својот тон, фраза и израз. Ама, ако тоа го правиш упорно 40 години, можеби и ќе бидеш препознаен од некого.


Ти си човек што во изминативе 40 години ја гради кариерата со макотрпна работа и со квалитетни изданија. Како се справуваш со тој багаж и колку тоа те плаши или те провоцира за секој нов проект?
- Не може да ме плаши мојот багаж затоа што сум доста задоволен со некои мои изминати изданија и проекти. Јас не брзам по секоја цена, по некој нов предизвик, туку оставам работите да имаат природен тек.

Иако албумот Сеир сè уште е актуелен, но може ли да се очекува наскоро некое ново албумско издание од тебе и што би било тоа?
- Најверојатно наскоро ќе следува еден албум со моите најдобри песни, односно едно Best of издание. Во последно време многу преслушувам стари работи и постојано размислувам на таа тема.